Eμείς οι αιρετοί-ές της Αυτοδιοίκησης της ευρύτερης Αριστεράς του δημοκρατικού και οικολογικού χώρου, οι οποίοι έχουμε εκλεγεί στις νέες δημοτικές αρχές που προέκυψαν από τις εκλογές του Μαΐου, γνωρίζουμε ότι θα έρθουμε αντιμέτωποι με τη χειρότερη, από κάθε άποψη, μεταπολιτευτικά κατάσταση της Αυτοδιοίκησης. Ο μνημονιακός ολετήρας, ο νεοσυγκεντρωτισμός και ο γραφειοκρατικός και ισοπεδωτικός χαρακτήρας του «Καλλικράτη», η ελαχιστοποίηση των πόρων, η ανυπαρξία εθνικού και περιφερειακού επενδυτικού προγραμματισμού, η διάλυση των εργασιακών σχέσεων και οι «μεσοπρόθεσμες δεσμεύσεις» για απολύσεις, συνδυασμένα με τα πρωτοφανή ποσοστά ανεργίας και φτώχειας, συνθέτουν τη ζοφερή καθημερινή πραγματικότητα της χώρας και των τοπικών κοινωνιών.


Είναι πολιτικά σημαντικό και χρήσιμο να κάνουμε μία μικρή ιστορική αναδρομή, ανατρέχοντας στις διαρκείς «μεταρρυθμίσεις», που αποδείχθηκαν μάλλον απορρυθμίσεις, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στο κύμα των συνενώσεων που ξεκίνησαν με τον «Καποδίστρια» και προχώρησαν στον «Καλλικράτη», χωρίς ουσιαστικό σχεδιασμό και υποστήριξη, με χωροταξία εξυπηρέτησης μικροκομματικών επιδιώξεων της συγκυρίας, χωρίς λειτουργικά και αναπτυξιακά κριτήρια, χωρίς δημοκρατικό διάλογο με τις τοπικές κοινωνίες και, βέβαια, χωρίς έναν ουσιαστικό απολογισμό των θετικών και των αρνητικών στοιχείων της προηγούμενης μεταρρύθμισης.
Αναφερόμαστε ιδιαίτερα στην αλλαγή παραδείγματος που επιχειρείται στον χώρο της Αυτοδιοίκησης, στην προσπάθεια απίσχνασής της, στην προσπάθεια αυτή να πάψει να είναι ένας «από τα κάτω» τρόπος αυτο-οργάνωσης και αυτο-κυβέρνησης των τοπικών κοινωνιών, ένα ζωντανό κύτταρο διεκδίκησης, δημιουργίας, αλληλεγγύης και δημοκρατίας και να μετατραπεί σε έναν θεσμό αδύναμο, γραφειοκρατικό, ξεκομμένο από τους πολίτες και εκτελεστικό των κεντρικών αντιλαϊκών και νεοφιλελεύθερων κατευθύνσεων.
Ειδικά τα τελευταία τέσσερα χρόνια, η Τοπική Αυτοδιοίκηση βρέθηκε ταυτόχρονα στο στόχαστρο δύο αλληλένδετων πολιτικά σχεδιασμών, του «Καλλικράτη» και των Μνημονίων, με αποτέλεσμα σήμερα να έχει υποστεί βαρύτατα πλήγματα τόσο ως προς την οικονομική της αυτοτέλεια και υλική / έμψυχη υπόσταση, όσο και ως προς την ίδια τη δημοκρατική της λειτουργία και την αυτοδιοικητική της ουσία.
Χρειάζεται να παραθέσουμε βασικά οικονομικά και δημοκρατικά στοιχεία που έχασε η πρωτοβάθμια Αυτοδιοίκηση από την εφαρμογή του "Καλλικράτη" και της μνημονιακής πολιτικής, γιατί είναι σημαντικό να ξέρουμε κι εμείς και οι δημότες το ασφυκτικό πλαίσιο που έχει δημιουργηθεί για τους Δήμους και το οποίο καλούμαστε σήμερα να αντιπαλέψουμε και να υπερβούμε ως Αυτοδιοίκηση σε συνεργασία με τους εργαζόμενους και τις τοπικές κοινωνίες.
Να μιλήσουμε για την κατάρρευση και της στοιχειώδους ακόμα λειτουργίας πολλών δήμων, για τις περικοπές των ΚΑΠ που ξεπερνούν το 60% και που σε συνδυασμό με την κινητικότητα, τις απολύσεις και τη μαζική κατάργηση/συγχώνευση και ιδιωτικοποίηση δομών και υπηρεσιών έχει οδηγήσει σε de facto αναστολή ή, έστω, απλώς υποτυπώδη λειτουργία τους περισσότερους Δήμους της χώρας.
Να αναδείξουμε την αποτυχία του κυβερνητικού "success story" περί ανάπτυξης, τη στιγμή που στην πραγματικότητα οι δήμοι αδυνατούν να επιτελέσουν και τη στοιχειώδη αναπτυξιακή λειτουργία, αποστερημένοι πλήρως από αναπτυξιακούς πόρους (το ΠΔΕ για τους δήμους και η ΣΑΤΑ, από 1,2 δισ. ευρώ το 2009, εξανεμίστηκε σε μόλις 180.000 ευρώ το 2014), χωρίς ουσιαστικές αρμοδιότητες σχεδιασμού και προγραμματισμού και με τον βρόγχο του «Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας» και των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών να ακυρώνει κάθε περιθώριο αυτόνομης δράσης.
Να τονίσουμε τη στοχοποίηση του κοινωνικού κράτους και της έννοιας της αλληλεγγύης και στον χώρο της Αυτοδιοίκησης, τη μετατροπή ακόμα και της περιβαλλοντικής πολιτικής σε «μπίζνα», την αποστέρηση των τοπικών κοινωνιών από θεμελιώδη αναπτυξιακά εργαλεία, αλλά και ανεκτίμητα κοινωνικά αγαθά, όπως η ενέργεια, ο αιγιαλός, οι υποδομές, το νερό.
Να αναλύσουμε τα τεράστια θεσμικά αδιέξοδα που συσσώρευσαν οι αντιδημοκρατικές «απορρυθμίσεις» στον χώρο της Αυτοδιοίκησης. Να μιλήσουμε για τη συνεχή, αλλά αποσπασματική περιφορά αρμοδιοτήτων μεταξύ του κεντρικού κράτους και των δύο βαθμών Αυτοδιοίκησης, για την πολυνομία, τη γραφειοκρατία, τη σε πολλές περιπτώσεις εξαιρετικά προβληματική εδαφική διάρθρωση, τη συγκεντρωτική λειτουργία και το δημαρχοκεντρικό σύστημα, τις διάσπαρτες και εν πολλοίς διαχειριστικές αρμοδιότητες, την πλειοψηφική δομή και την υπονόμευση της δημοκρατικής λειτουργίας και του ουσιαστικού διαλόγου μέσα στα όργανα του Δήμου, για την ακραία αντιδημοκρατική διαδικασία συγκρότησης των οργάνων σε ΠΕΔ και ΚΕΔΕ, με εκλογικούς νόμους που διαμορφώνονται κάθε φορά μετά τις εκλογές, για την εξυπηρέτηση των τρεχουσών πολιτικών «κυβερνητικών αναγκών».
Θεωρούμε ότι αυτή η πραγματικότητα αναδεικνύει και τις πολιτικές προτεραιότητες στη νέα περίοδο της Αυτοδιοίκησης. Αυτή «επιβάλλει» τα πολιτικά χαρακτηριστικά που απαιτούνται στα νέα συλλογικά όργανα που θα εκλεγούν από τις διαδικασίες του Σεπτεμβρίου και του Οκτωβρίου.
Τα νέα συλλογικά όργανα καλούνται να αποφύγουν τα λάθη και τις παραλείψεις που χαρακτήρισαν προηγούμενα τη μνημονιακή περίοδο (οι συγκυριακές εξαιρέσεις κάποιων ΠΕΔ δεν αλλάζουν την εικόνα), τα οποία οδήγησαν την Αυτοδιοίκηση αμαχητί, στην απαξίωση, στον οικονομικό μαρασμό (μείωση περισσότερο από 60% στις κρατικές επιχορηγήσεις στην Τ.Α. μεταξύ 2009-2014, μείωση 30% του μέσου όρου στον δημόσιο τομέα) και στη διάλυση, άμεσα με την κατάργηση δημοτικών υπηρεσιών (σχολικοί φύλακες, δημοτική αστυνομία), έμμεσα με το Παρατηρητήριο, τις "αξιολογήσεις", την "κινητικότητα" και την πολυετή απαγόρευση προσλήψεων, την καλλιέργεια κλίματος φυγής και πρόωρης συνταξιοδότησης κ.λπ.
Τα νέα συλλογικά όργανα πρέπει να διέπονται από μια στρατηγική αντίληψη σύγκρουσης με τις ακραία νεοφιλελεύθερες πολιτικές που εφαρμόζουν οι μνημονιακές κυβερνήσεις, υποταγμένες στις απαιτήσεις των δανειστών.
Στρατηγική που οφείλουν να υπηρετήσουν όχι για την εξυπηρέτηση μικροκομματικών υπολογισμών και συμφερόντων, αλλά λόγω της επείγουσας ανάγκης υπεράσπισης της κοινωνίας απέναντι στην ανθρωπιστική καταστροφή, διασφάλισης των δημόσιων αγαθών, του δημόσιου συμφέροντος και του δημόσιου χώρου από τη fast track εκποίηση που μεθοδεύεται. Οι περιοδείες και οι «αναπτυξιακές συμβουλές» του κ. Φούχτελ στην ηπειρωτική και νησιωτική ενδοχώρα το υπογραμμίζουν δραματικά. Για το επίπεδο της «τεχνογνωσίας» και της «τεκμηρίωσης» των νεοφιλελεύθερων εμμονικών προτάσεων και επιλογών του, καλό θα είναι οι κάθε λογής πρόθυμοι να δουν και να μελετήσουν τα αποτελέσματά τους στην ίδια τη γερμανική Αυτοδιοίκηση και ιδιαίτερα στην ανατολική πλευρά - αναγκαστικός υπερβολικός δανεισμός, επαναδημοτικοποίηση των διαλυμένων και υπερχρεωμένων από τους ιδιώτες φορέων διαχείρισης νερού, απορριμμάτων, πάρκων κ.λπ.
Από την άλλη, πέραν της ενεργού συμμετοχής τους στις κοινωνικές συγκρούσεις για την υπεράσπιση των εργασιακών και κοινωνικών δικαιωμάτων, τα νέα συλλογικά όργανα πρέπει να ασκήσουν και να υπερασπιστούν με κάθε μέσο τα συνταγματικά δικαιώματα της Τ.Α. που παραβιάζονται (πόροι, διοικητική αυτοτέλεια, άσκηση δημοσιονομικής πολιτικής κ.λπ.) και περιστέλλονται διαρκώς.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν έχουν οι πολιτικοί συσχετισμοί του παρόντος στις νεοεκλεγείσες αρχές της Αυτοδιοίκησης τη δυνατότητα να παραγάγουν αυτά τα χαρακτηριστικά. Τα αποτελέσματα των αυτοδιοικητικών εκλογών καθιστούν πολύ δύσκολη, αλλά όχι ακατόρθωτη, τη διαμόρφωση αυτών των χαρακτηριστικών στα νέα συλλογικά όργανα. Η σημαντική αύξηση του αριθμού των διοικήσεων που υποστηρίχθηκαν από την ευρύτερη Αριστερά, τον δημοκρατικό και οικολογικό χώρο, οι δεκάδες δήμαρχοι και εκατοντάδες αυτοδιοικητικοί που θα συμμετέχουν στις διαδικασίες των ΠΕΔ και έχουν αισθανθεί την ανάγκη τόσο προεκλογικά όσο και μετεκλογικά να διαφοροποιηθούν από τις κυρίαρχες επιλογές και δηλώνουν «ανεξάρτητοι» και «μόνο αυτοδιοικητικοί» αποτελούν ένα ανομοιογενές και ευμετάβλητο βέβαια σύνολο, το οποίο όμως μπορεί να διαμορφωθεί σε πλειοψηφικό ρεύμα ανατροπής του σημερινού τέλματος.

Προγραμματικοί άξονες

Άξονες ενός μίνιμουμ ρεαλιστικού και διεκδικητικού προγράμματος αυτής της πλειοψηφίας, στους υπαρκτούς πολιτικούς συσχετισμούς σε κεντρικό και αυτοδιοικητικό επίπεδο, μπορεί να είναι:
* Η υπεράσπιση του δημόσιου και κοινωνικού χαρακτήρα των υπηρεσιών της Αυτοδιοίκησης απέναντι στις πιέσεις, άμεσες και έμμεσες, για ιδιωτικοποίηση και υπερφορολόγηση των πολιτών.
* Η διεκδίκηση με κάθε μέσο της άμεσης απόδοσης των συνταγματικά και νομοθετικά (Ν. 1828 και Ν. 3852) κατοχυρωμένων πόρων και της κατανομής τους με έναν αντικειμενικό και αξιοκρατικό τρόπο. Και, παράλληλα, με τη μετατροπή του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων σε επενδυτική τράπεζα της Αυτοδιοίκησης.
* Η ύπαρξη ενός διακριτού επιχειρησιακού προγράμματος για τους δήμους στο νέο ΕΣΠΑ, με αυξημένο ποσοστό και επεξεργασμένο από την ίδια την Αυτοδιοίκηση, με στόχευση την αποτροπή της κοινωνικής καταστροφής μέσω και της ενεργοποίησης του τοπικού κοινωνικού κεφαλαίου και την εκπόνηση ολοκληρωμένων τοπικών αναπτυξιακών σχεδίων σύγκλισης και εδαφικής και κοινωνικής συνοχής σε όλη την επικράτεια. Σχεδιασμένη αξιοποίηση των άλλων ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων (Ταμείο Συνοχής, Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων κ.λπ.).
* Η κατάργηση του Παρατηρητηρίου, η απλοποίηση των πολλαπλών γραφειοκρατικών ελεγκτικών μηχανισμών και η δημιουργία υποστηρικτικών και συμβουλευτικών δομών άμεσης απάντησης προς τους ΟΤΑ.
* Η διασφάλιση πλήρων ασφαλιστικών και εργασιακών δικαιωμάτων σε όλους τους εργαζόμενους στους δήμους.
* Η ενίσχυση και διεύρυνση των συμμετοχικών διαδικασιών και των λειτουργιών δημοκρατικού προγραμματισμού σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο.
* Η ανάληψη και η στήριξη αντίστοιχων πρωτοβουλιών στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών οργάνων και θεσμών της Αυτοδιοίκησης (Επιτροπή Περιφερειών, Κογκρέσο, CEMR), ενάντια στη λιτότητα και στον κοινωνικό αποκλεισμό, για την υπεράσπιση της καθολικότητας στην πρόσβαση των δημόσιων αγαθών.
Μια τέτοια προγραμματική πλειοψηφία μπορεί να ανοίξει μια ουσιαστική δημοκρατική συζήτηση στους θεσμούς και στην κοινωνία για ένα άλλο νομοθετικό πλαίσιο σε αντικατάσταση του «Καλλικράτη», με την καθιέρωση της απλής αναλογικής ως πάγιου εκλογικού συστήματος σε όλους τους θεσμούς και τα όργανα, την ανατροπή του δημαρχοκεντρικού μοντέλου διοίκησης, την ουσιαστική αποκέντρωση με ενδοδημοτική δημοκρατία και τους απαραίτητους πόρους, με συμμετοχικό προϋπολογισμό και λειτουργούσες δομές αντιπροσωπευτικής και άμεσης δημοκρατίας. Για τη δημιουργία νέων σύγχρονων οργανισμών, με σταθερές, πλήρους απασχόλησης θέσεις εργασίας, με την κατάργηση των ελαστικών σχέσεων εργασίας. Για τη διεκδίκηση μιας ριζοσπαστικής φορολογικής μεταρρύθμισης, με ανακατανομή βαρών και αναδιανομή πλούτου υπέρ των ασθενέστερων οικονομικά στρωμάτων και περιοχών.
Η οικοδόμηση ενός κοινωνικού μετώπου αντίστασης, αλληλεγγύης και ανατροπής των μνημονιακών δεσμεύσεων από την Αυτοδιοίκηση, τους εργαζόμενους και τις τοπικές κοινωνίες είναι βασική προϋπόθεση για την ουσιαστική υλοποίηση αυτών των προσπαθειών. Αυτός θα είναι και ο κεντρικός πολιτικός στόχος της δράσης μας στην παρούσα συγκυρία.
Σε αυτή την προσπάθεια για τη συγκρότηση μιας πλειοψηφίας με αυτά τα προγραμματικά χαρακτηριστικά καλούμε κάθε αιρετό και αιρετή που συμμερίζεται τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς μας να πλαισιώσει και να υποστηρίξει τα ψηφοδέλτια της Αυτοδιοικητικής Πρωτοβουλίας σε ΠΕΔ και ΚΕΔΕ.
Η ιστορική στιγμή απαιτεί από τον καθένα και την καθεμία από μας να σταθούμε στο ύψος των ευθυνών μας, απέναντι στους συμπολίτες και στις συμπολίτισσές μας στις περιοχές μας. Το μπορούμε, ας το κάνουμε.
Δήμαρχος Αιγάλεω, Δημήτρης Μπίρμπας
Δήμαρχος Αγίας Παρασκευής, Γιάννης Σταθόπουλος
Δήμαρχος Αλιάρτου - Θεσπιέων, Γιώργος Ντασιώτης
Δήμαρχος Ανωγείων, Μανώλης Καλλέργης
Δήμαρχος Βύρωνα, Άκης Κατωπόδης
Δήμαρχος Ζωγράφου, Τίνα Καφατσάκη
Δήμαρχος Καισαριανής, Γιώργος Κοντοσταύλος
Δήμαρχος Κερατσινίου - Δραπετσώνας, Χρήστος Βρεττάκος
Δήμαρχος Κέρκυρας, Κώστας Νικολούζος
Δήμαρχος Λαρισαίων, Αποστόλης Καλογιάννης
Δήμαρχος Λεβαδέων, Γιώτα Πούλου
Δήμαρχος Λευκάδας, Κώστας Δρακονταειδής
Δήμαρχος Νέας Ιωνίας, Ηρακλής Γκότσης
Δήμαρχος Περάματος, Γιάννης Λαγουδάκης
Δήμαρχος Σκύρου, Μίλτος Χατζηγιαννάκης
Δήμαρχος Σφακίων, Παύλος Πολάκης
Δήμαρχος Τυρνάβου, Παναγιώτης Σαρχώσης
Δήμαρχος Φιλαδέλφειας - Χαλκηδόνας, Άρης Βασιλόπουλος
Δήμαρχος Χαλανδρίου, Σίμος Ρούσος