Ρένα Δούρου: Για ένα νέο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων, στη βάση της νομιμότητας, με τη συμμετοχή των δήμων, των τοπικών κοινωνιών, των πρωτοβουλιών κατοίκων

Αποσπάσματα της παρέμβασης της εκλεγμένης Περιφερειάρχη Αττικής, Ρένας Δούρου, κατά τη δημόσια συζήτηση που διοργάνωσε η Περιφερειακή Παράταξη "Δύναμη Ζωής" στην κεντρική πλατεία του Γραμματικού, με θέμα το νέο μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων, την Παρασκευή, 27 Ιουνίου 2014.

• Η υπόθεση του ΧΥΤΑ Γραμματικού και ο τρόπος αντιμετώπισής της από την Πολιτεία, από το υπουργείο και από την απερχόμενη περιφερειακή διοίκηση, αποτελούν την πιο χειροπιαστή απόδειξη της περιφρόνησης, όχι μόνο της νομιμότητας, αλλά και της ίδιας της βούλησης των πολιτών. Είναι μια αντιμετώπιση που την συναντήσαμε και στην Κερατέα. Αλλά και στη Φυλή. Μια αντιμετώπιση που τη συναντάμε παντού όπου οι πολίτες υψώνουν το ανάστημά τους και αντιστέκονται. Αντιστέκονται στις βουλές πολιτικών και συμφερόντων.
• Ο αγώνας των πολιτών της Κερατέας κατά της υποβάθμισης της ζωής τους, έγινε σύμβολο αντίστασης. Οι πολίτες στην Κερατέα είπαν «όχι», συγκρούστηκαν με την λογική της κεντρικής εξουσίας και προστάτεψαν με τον αγώνα τους αυτή την επιλογή. Και κέρδισαν. Και αυτό ας μην το ξεχάσουμε ποτέ.
• Στο Γραμματικό οι πολίτες απορρίπτουν την παράνομη, όπως αποδεικνύεται, σε ευρωπαϊκό κι εθνικό, επίπεδο χωροθέτηση του ΧΥΤΑ στο Μαύρο Βουνό. Μια χωροθέτηση πάνω σε ρέμα, όπως έχουν διαπιστώσει ύστερα από τις επιτόπου επισκέψεις τους και τα πορίσματά τους, τόσο η Επιτροπή Αναφορών της Ευρωβουλής όσο και το Σώμα Επιθεωρητών Περιβάλλοντος.
• Αντί όμως για την εφαρμογή της νομιμότητας, όπως ζητούν οι πολίτες, βρισκόμαστε, την τελευταία περίοδο, μπροστά σε μία συντονισμένη προσπάθεια η νομιμότητα να παρακαμφθεί. Να αποσιωπηθούν οι ευθύνες της απερχόμενης περιφερειακής διοίκησης και του Υπουργείου.
• Όπου όμως υπάρχουν ευθύνες, δεν πρέπει να αποσιωπηθούν. Δεν εκλέχθηκα για να τιμωρώ αλλά εκλέχθηκα για να μην υπάρχει ατιμωρησία.
• Η κυβέρνηση επιλέγει να είναι ευρωπαία α λα καρτ. Να συντάσσεται με την Ευρώπη για τη λιτότητα και τα χαράτσια και να την ξεχνάει στην εφαρμογή της νομιμότητας για το περιβάλλον. Εμείς πρέπει να της θυμίσουμε ποιός είναι ο νόμος.
• Η κυβέρνηση επιχειρεί να αναιρέσει πρώτον, το πόρισμα των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος, δεύτερον, την Έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και τρίτον, τους «χάρτες της Γεωλογικής Υπηρεσίας Στρατού».
• Ωστόσο τα γεγονότα είναι ξεροκέφαλα. Και σύμφωνα με τα ξεροκέφαλα αυτά γεγονότα, δεν είναι δυνατή η χρηματοδότηση ενός έργου που βασίζεται σε εγκύρως και εγκρίτως διαπιστωμένη παρανομία… Μια παρανομία που η συνέχισή της είναι σίγουρο ότι θα «σκοντάψει» σε πολλά νομικά, επιστημονικά εμπόδια, στην Ευρώπη αλλά και στο εσωτερικό της χώρας.
• Η περίπτωση του ΧΥΤΑ Γραμματικού είναι ενδεικτική ενός χρεοκοπημένου μοντέλου, άνωθεν επιβολής «λύσεων» που δεν εξυπηρετούν το δημόσιο συμφέρον, τους πολίτες, το περιβάλλον, ενός μοντέλου που δεν λαμβάνει υπόψη του τις τοπικές κοινωνίες.
• Είναι επίσης ενδεικτική της πιεστικής ανάγκης να υπάρξει επιτέλους ριζική αναθεώρηση του Περιφερειακού Σχεδίου Διαχείρισης Απορριμμάτων. Όπως επιβάλλει ο νόμος 4042 του 2012. Ο νόμος ενσωματώνει στο εθνικό Δίκαιο την κρίσιμης σημασίας Κοινοτική Οδηγία 2008/98 σχετικά με τη διαχείριση απορριμμάτων.
• Όλα τούτα πρέπει να τα γνωρίζουμε και να οπλιστούμε με γνώση. Γιατί επί χρόνια οι διοικούντες βασίζονταν στην άγνοια των πολιτών.
• Ο νόμος 4042/12 προβλέπει την αλλαγή του πλαισίου διαχείρισης των απορριμμάτων με έμφαση στην πυραμίδα πρόληψη – προετοιμασία για επανάχρηση – ανακύκλωση – τελική διάθεση. Προβλέπει έναν νέο εθνικό και περιφερειακό σχεδιασμό.
• Το γεγονός σημαίνει ότι οι μέχρι σήμερα σχεδιασμοί βρίσκονται κυριολεκτικά στον αέρα. Γιατί δεν πληρούν τις στοιχειώδεις προϋποθέσεις. Με συνέπεια να είναι ορατός και χειροπιαστός ο κίνδυνος της απώλειας ευρωπαϊκών πόρων αλλά και της επιβολής προστίμων.
• Έτσι άλλωστε εξηγείται και η άρον – άρον απόφαση της γγ του ΥΠΕΚΑ τον Απρίλιο, για «επικαιροποίηση» και όχι ριζική αναθεώρηση, των ΠΕΣΔΑ.
• Ωστόσο αυτό που χρειάζεται είναι: πρώτον αξιολόγηση του ΠΕΣΔΑ από την Περιφέρεια – κάτι που δεν έπραξε ποτέ η απερχόμενη περιφερειακή διοίκηση – και δεύτερον ριζική αναθεώρησή του.
• Η «Δύναμη Ζωής» έχει δεσμευθεί για μια νέα φιλοσοφία, μια ριζικά νέα προσέγγιση του μοντέλου διαχείρισης απορριμμάτων, στη βάση της νομιμότητας, με τη συμμετοχή των δήμων, των τοπικών κοινωνιών, πρωτοβουλιών κατοίκων, όλων όσοι μπορούν να συμβάλλουν σε μία οικονομικά και οικολογικά δίκαιη και βιώσιμη διαχείριση των απορριμμάτων.
• Η σημερινή μας συγκέντρωση εδώ στοχεύει να είναι ένας κρίκος σε αυτή τη διαδικασία, συνδιαμόρφωσης ενός νέου σχεδιασμού, χωρίς φαραωνικές εγκαταστάσεις, χωρίς αμαρτωλές ΣΔΙΤ, χωρίς εγγυημένες ποσότητες απορριμμάτων, με διαλογή στην πηγή, με ανακύκλωση, με επανάχρηση, όπως ορίζει η ευρωπαϊκή και εθνική πλέον νομοθεσία, με τους πολίτες ενήμερους και συμμέτοχους.

• Δεν διαθέτουμε μαγικά ραβδιά ή θαυματουργικές λύσεις. Διαθέτουμε όμως την πολιτική βούληση και το ηθικό σθένος για να αναζητήσουμε το νέο μοντέλο διαχείρισης των απορριμμάτων.
• Γιατί η Αττική, η πρώτη Περιφέρεια της χώρας πρέπει να δείξει το δρόμο, για την ορθολογική, οικονομική, οικολογική, διάφανη και συμμετοχική διαχείριση των απορριμμάτων.